Arkeoloji ve Antik DNA Işığında İlk Tarımcı Toplumlarda Ana Tanrıça'yı Aramak KAYIT FORMU
Arkeoloji ve Antik DNA Işığında İlk Tarımcı Toplumlarda Ana Tanrıça'yı Aramak
19. yüzyıl Avrupa'sındaki yaygın görüşe göre, gelişmiş modern toplumlarda ataerkil düzen ve tek tanrı inancı hâkimken, ilkel toplumlarda anaerkil yapılar ve ana Tanrıça tapınımı yaygındı. Özünde kadının gücünü ilkellikle bağdaştırıp geçmişe gömerek, modern kadın hareketlerini pasifize eden bu görüşler, hem 20. yüzyıl boyunca ortaya çıkan feminist akımların, hem de ataerkil kapitalizmin söylemlerini sorgulamadan kabul eden popülist bazı araştırmacı ve akademisyenleri derinden etkiledi; etkilemeye devam ediyor.
Günümüz Türkiye'sinde yaygınlaşan bazı Ana Tanrıçacı akımlar da, bu görüşün bünyesinde barındırdığı misojini ve sömürgecilik kibrini göz ardı ederek, benzer Ana Tanrıça hikâyeleriyle bir yandan kadınlara kaybettikleri saygınlık ve güçlerini tekrar hatırlattıklarını iddia eden bir hayal dünyası yaratırken, diğer yandan da düzenledikleri sosyal medya sohbetleri ve arkeolojik turlarla, bu hayal dünyasını gerçekmiş gibi pazarlamaya devam ediyorlar.
Prof. Dr. Çiğdem Atakuman, geçtiğimiz aylarda Science dergisinde yayınlanan ortak çalışmaları üzerinden, hem genel olarak prehistorik dönemlerde kadının toplumsal rolü ile ilgili bilgileri, hem de spesifik olarak Anadolu’nun prehistorik dönemlerinde kadının statüsünü, arkeolojik, antropolojik ve genetik verilerle, tamamen akademik bilgi ve tartışmalar eşliğinde anlatarak, hayal ve gerçek arasındaki çizgiyi netleştirmeye çalışıyor.
Konuşma öncelikle, “anaerkil” toplum kavramına odaklanarak, 19. yüzyılın hayal ürünü olan bu kavramın tarihsel ve toplumsal gerçekliklerle bağdaşmayan taraflarını aydınlatmaya çalışacaktır. Daha sonra, yazının henüz olmadığı, animistik düşünce ve eşitlikçi paylaşım ilkeleriyle yaşadıklarını tahmin ettiğimiz Paleolitik ve Neolitik toplumlarda, cinsiyet, yaş, bilgi ve beceri gibi kriterlere göre oluşan statü farklarını anlamak için kullanılan arkeolojik ve etnografik verilerin neler olduğu ve nasıl yorumlandığını anlatacak olan konuşmacımız, araştırmacılarından bir olduğu ve ODTÜ-Hacettepe ortaklığında gerçekleştirilen NEOGENE projesinin Science dergisinde yayınlanan bulgularını paylaşarak, Anadolu Neolitikleşmesi sürecinde sosyal düzenin değişimi ve kadının bu düzen içerisindeki yeri ile ilgili bilgiler paylaşacak.
15 Kasım 2025, Cumartesi
Saat: 15.00